Bắt đầu từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều điều chỉnh quan trọng đối với chế độ hưu trí và các khoản trợ cấp dành cho người cao tuổi, đặc biệt là người từ 75 tuổi trở lên.
1. Người hưởng lương hưu được mở rộng quyền lợi
Theo quy định mới, bên cạnh việc nhận lương hưu theo chế độ hưu trí, người tham gia BHXH còn được hưởng thêm các quyền lợi bổ sung. Cụ thể, mức lương hưu không còn cố định tại thời điểm nghỉ hưu mà sẽ được Chính phủ điều chỉnh tăng định kỳ nhằm duy trì giá trị thực tế của lương hưu theo thời gian.
Ngoài ra, người lao động nam có thời gian đóng BHXH trên 35 năm và lao động nữ từ 30 năm trở lên, ngoài khoản lương hưu tối đa (75% mức bình quân tiền lương), còn được nhận thêm khoản trợ cấp một lần khi nghỉ hưu. Mức trợ cấp này được xác định theo hai trường hợp:
- Trường hợp 1: Người lao động đủ điều kiện và đã làm thủ tục nhận chế độ hưu trí sẽ được trợ cấp một lần, tương đương 0,5 lần mức bình quân tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng vượt. Đây là cách tính đã được quy định từ Luật BHXH 2014.
- Trường hợp 2: Người lao động tiếp tục tham gia BHXH sau tuổi nghỉ hưu sẽ nhận mức trợ cấp cao hơn, cụ thể là 2 lần mức bình quân tiền lương tháng cho mỗi năm đóng thêm, tức cao gấp 4 lần so với mức của Luật BHXH trước đây.
Bên cạnh đó, người đang hưởng lương hưu được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trong suốt thời gian còn sống, với mức hưởng chi trả từ BHYT lên tới 95%.
Trường hợp người hưởng hưu trí không may qua đời trong thời gian đang nhận lương hưu, thân nhân sẽ được nhận chế độ tử tuất, bao gồm:
- Trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại thời điểm người đó mất;
- Trợ cấp tuất một lần hoặc tuất hằng tháng, tùy theo điều kiện cụ thể.
Đồng thời, Luật cũng khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung – một hình thức tự nguyện theo cơ chế thị trường, nhằm tăng cường mức an sinh khi về già.
Theo số liệu từ Bảo hiểm xã hội Việt Nam, đến năm 2024, có gần 3,4 triệu người đang hưởng chế độ hưu trí và trợ cấp BHXH hằng tháng, với mức lương hưu bình quân đạt khoảng 6,2 triệu đồng/tháng.
2. Người từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu sẽ được hưởng trợ cấp xã hội
Luật BHXH 2024 cũng mở rộng chính sách an sinh xã hội đối với người cao tuổi không có nguồn thu nhập từ lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hàng tháng. Từ ngày 1/7/2025, công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước chi trả, với mức dự kiến là 500.000 đồng mỗi tháng.
Chính sách này kế thừa và phát triển từ quy định về trợ cấp xã hội hàng tháng dành cho người cao tuổi nhưng có điểm mới quan trọng là giảm độ tuổi hưởng từ 80 xuống còn 75. Như vậy, công dân từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng sẽ được hưởng khoản hỗ trợ tài chính này.
Ngoài ra, người từ đủ 70 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo, nếu đáp ứng các điều kiện cụ thể, cũng có thể được xem xét để hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Mức trợ cấp này sẽ do Chính phủ quy định và được điều chỉnh định kỳ 3 năm một lần, căn cứ vào tình hình kinh tế – xã hội và khả năng ngân sách nhà nước. Các địa phương có thể bổ sung hỗ trợ cho đối tượng này trên cơ sở đề xuất của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và quyết định của Hội đồng nhân dân cùng cấp.
Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ có thẩm quyền điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội trong tương lai, phù hợp với điều kiện phát triển chung.
3. Trợ cấp từ nguồn đóng góp cá nhân trong trường hợp không đủ điều kiện nhận lương hưu
Trường hợp người lao động đến tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ điều kiện nhận lương hưu, nếu không chọn hưởng BHXH một lần và cũng không bảo lưu thời gian đóng mà có yêu cầu thì sẽ được nhận trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đã đóng.
Thời gian và mức hưởng trợ cấp sẽ được xác định dựa trên tổng thời gian và mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH trước đó. Trong mọi trường hợp, mức trợ cấp hằng tháng không thấp hơn mức trợ cấp hưu trí xã hội. Nếu tổng số tiền đã đóng tương đương mức trợ cấp cao hơn mức cơ bản, người lao động sẽ được hưởng ở mức cao hơn cho khoảng thời gian từ khi đủ tuổi nghỉ hưu đến thời điểm đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
………………………..
CÔNG TY LUẬT TNHH PHÁP LÝ JBA
Luật sư: Hoàng Văn Ba
SĐT: 0968.804.362
Email: luatjba@gmail.com
